Szukaj
Close this search box.

Tanatofobia – strach przed śmiercią

Tanatofobia to temat, o którym nie mówi się w Polsce zbyt wiele. Gdyby zapytać losowego przechodnia, co oznacza ten termin, jestem niemal przekonany, że miałby on problem z poprawną odpowiedzią. Co zatem fachowo oznacza ten termin? Skąd się wziął? Kogo dotyczy?

Tanatofobia to najprościej mówiąc strach przed śmiercią. Jest to mało rozpowszechniona, lecz wbrew pozorom powszechna fobia, która dotyczy wielu ludzi – być może również Ciebie,  Twoich bliskich? Jest na tyle skomplikowana, że ciężko jednoznacznie sprecyzować jej charakter. Wielu ludzi po prostu boi się śmierci, inni natomiast obawiają się tego co stanie się z nimi tuż po zakończeniu żywota. Wiele zależy od wychowania, doświadczeń z lat dzieciństwa. To wtedy kształtuje się w nas stosunek do życia, poczucie wartości, ustalanie priorytetów życiowych, które później przekładają się na nasze aspiracje, ambicje, lecz również na lęki i fobie.

Kwestie religijne

Istotną rolę odgrywa również religia. Ludzi wierzących częściej dotyka problem lęku przed śmiercią. Wynika to z przekonań o życiu wiecznym, którego miejsce uzależnione jest od życia doczesnego. Osoby, które postępował zgodnie z obowiązujących ich dekalogiem, zostaną zbawieni. Natomiast ludzie żyjący w grzechu, zostaną potępieni na wieczność. Śmierć jest przejściem z jednego stanu do drugiego – stąd niepokój oraz strach.

Strach przed nieznanym

Ważny jest również poziom intelektualny danego człowieka. Ludzie o jasnych poglądach, starający się myśleć trzeźwo, zdecydowani w swych poczynaniach narażeni są na tanatofobię w większym stopniu. Wynika to z lęku przed nieznanym, przed utratą kontroli nad swoim życiem, które do tej pory było przecież uporządkowane i prowadzone przez nich w sposób świadomy, przemyślany. Śmierć  jest rzeczą jeszcze przez nikogo nie zbadaną. Nie ma dla niej jednoznacznej odpowiedzi. To uruchamia naszą wyobraźnię i wprowadza nas w nieznane, zapewniając coś, na co nikt z nas nie może być przygotowany.

Strach przed bólem, chorobą, utratą godności

Niektórzy ludzie w rzeczywistości nie boją się samej śmierci, lecz całej ‘otoczki’, która może towarzyszyć aktowi umierania.  Obawiają się strasznego bólu, wyniszczającej choroby, a nawet związaną z tym – utratę godności. Ten typ tanatofobii może być identyfikowany poprzez stawianie sobie pytań ma temat specyfiki strachu.  Wielu ludzi, z tego rodzajem strachu zmaga się również z nozofobią (chorobliwy lęk przed zachorowaniem),  hipochondrią oraz innymi zaburzeniami somatycznymi.

Obawa o krewnych

Wielu ludzi, którzy cierpią z powodu tanatofobia nie obawiają się swojej śmierci, lecz martwią się co stanie się z ich rodzinami, kiedy odejdą. Są to zazwyczaj osoby bardzo opiekuńcze i troskliwe, które często zamartwiają się o opiekę (np. nad małymi dziećmi), o stan finansowy. Tego typu objawy dotykają zazwyczaj osób starszych, bądź ludzi posiadających małe dzieci, kogoś, kim powinni się opiekować.

Pośredni strach przed śmiercią

Kolejnym symptomem tanatofobii jest lęk przed wszelkimi czynnościami i rzeczami związanymi ze śmiercią, pochówkiem, cmentarzem. Zobaczenie nagrobka, domu pogrzebowego, czy nawet ludzi ubranych na czarno może powodować dziwne zachowanie. Osoby cierpiące na tę fobię stają się wtedy wyciszone, stłamszone, są smutne, a ich zachowanie nabiera ostrożności i skrytości. To oznaka, której nie należy lekceważyć.

Diagnozowanie Tanatofobii

Większość ludzi dotkniętych tanatofobią nie przyznaje się do tego, skrzętnie ukrywając swoje emocje. Jak więc rozpoznać, że człowiek z którym mamy styczność rzeczywiście jest dotknięty tą fobią? Nie jest to łatwe, dlatego z takim problemem powinniśmy zwrócić się do przez przeszkolonego pracownika służby zdrowia psychicznego.  Tylko taka osoba, może odpowiednio zdiagnozować oraz właściwie ocenić, co dolega choremu i jakie leczenie należy podjąć.

Oczywiście rodzina i przyjaciele przebywające na co dzień z chorą osobą mogą podpowiedzieć terapeucie, jak pacjent reaguje na określone słowa bądź przedmioty związane bezpośrednio  i pośrednio ze śmiercią.

Leczenie Tanatofobii

W zależności od okoliczności,  istnieje wiele rozwiązań terapeutycznych. Począwszy od terapii  poznawczo-behawioralnej, do psychoanalitycznej. Uzupełnieniem terapii mogą być konsultacje religijne oraz  leczenie farmaceutyczne.

Przebieg leczenia w dużej mierze zależy również od wagi problemu, który dotyka pacjenta oraz od nastawienia pacjenta do terapii. Na przykład dużo łatwiej jest „wytłumaczyć” pacjentowi, że śmierć nie czai się w ciemności (lęk przed ciemnością) niż odpowiedzieć na pytanie: co czeka człowieka po śmierci.

Radzenie sobie z Tanatofobią

Jak widzisz problem tanatofobii nie musi być tematem tabu. Objawy mogą dotykać wielu ludzi, nawet tych z Twojego najbliższego otoczenia. Nie należy takich osób potępiać, a tym bardziej bać się ich. To zwykli ludzie, którzy cierpią na fobię dotykającą wbrew pozorów sporą rzeszę ludzi. Jedni boją się pająków, inni wody, jeszcze inni małych pomieszczeń… dlaczego więc nie bać się czegoś, co jest nieodłącznym elementem życia – śmierci?

A ty, jak radzisz sobie ze swoim strachem? Znasz jakieś techniki, które pozwalają się Tobie zrelaksować w takich sytuacjach? Co robisz, jak musisz wziąć udział w ceremonii pogrzebowej?

Zapraszam do dzielenia się swoimi opiniami i metodami na radzenie sobie ze strachem. Wszyscy możemy uczyć się nawzajem.