Kwas hialuronowy naturalnie występuje we wszystkich komórkach ludzkiego ciała. W każdej komórce może znajdować się inne jego stężenie, przy czym ilość kwasu maleje wraz z wiekiem. Jego największą właściwością jest możliwość regulacji zawartości wody w organizmie.
Kwas hialuronowy jest niezbędnym składnikiem skóry, który gwarantuje jej odpowiednie nawilżenia oraz utrzymanie jędrności. Każdy 1 gram kwasu hialuronowego posiada zdolność wiązania się aż z 6 litrami wody. Jest związkiem wchodzącym w skład grupy związków nazywanych glikozaminoglikanami. Są one zbudowane z wielu powtarzających się jednostek disacharydów. Kwas hialuronowy jest naturalnym związkiem, mającym taką samą budowę chemiczną w komórkach człowieka, jak i u innych kręgowców, a nawet bakterii. W żywych organizmach kwas występuje pod postacią soli sodowej – aluronianu sodu.
Wiązanie wody
Jedną z najważniejszych właściwości kwasu hialuronowego jest zdolność wiązania dużych ilości wody. Funkcja taka jest możliwa dzięki anionowej budowie związku, której bezpośrednim skutkiem jest przyciąganie różnorodnych kationów. Związek powstały na drodze połączenia się kationów, charakteryzuje się wysoką aktywnością osmotyczną, która z kolei ułatwia przyciąganie dużych ilości wody. Przykładowo, jeśli stężenie kwasu hialuronowego w roztworze wynosi 0,1 mg/ml, jedna cząsteczka kwasu ma możliwość związania aż 1 litra wody, czyli może 1000-krotnie powiększyć objętość.
Kwas hialuronowy występujący naturalnie w macierzy wewnątrzkomórkowej skóry w efekcie wiązania wody pęcznieje. Cząstki kwasu zwiększają objętość a następnie napierają na zewnątrz, wywołując ciśnienie turgorowe zwiększające się proporcjonalnie do ilości związanej wody.
Kwas hialuronowy w poszczególnych komórkach ludzkiego ciała
Przeciętnie w organizmie człowieka o wadze 70 kg występuje około 15 g kwasu hialuronowego. Jest on połączony z komórkami przy pomocy receptorów znajdujących się na powierzchni komórek i pośredniczy w wielu ważnych procesach fizjologicznych.
- W ludzkiej skórze jest około 200-500 μg/ml kwasu hialuronowego, który wiążąc wodę wpływa na jej objętość i ściśliwość, zwiększa oporność tkanki na stres mechaniczny oraz wyłapuje wolne rodniki.
- W chrząstce kwas hialuronowy występuje jako element macierzy, której sieć kolagenowa wypełniona proteoglikanami bierze udział w chondrogenezie oraz aktywacji czynników transkrypcyjnych w chondrocytach.
- W płynie stawowym torebki stawowej kwas hialuronowy występuje w formie niezwiązanej z białkami, zapewnia on niezbędne nawilżenie stawów, a także działa jako amortyzator, zmniejszając tarcie między poruszającymi się kośćmi, a w efekcie spowalnia proces zużywania się stawów.
- W ciałku szklistym oka kwas hialuronowy odpowiada za odpowiednią strukturę i funkcje ciałka, zapewnia lepko-sprężystość, a także współtworzy film łzowy.
- W strunach głosowych kwas hialuronowy wpływa na lepkość, przepływ tkankowy, osmozę i amortyzację wstrząsów.
- W nerkach kwas hialuronowy wpływa na homeostazę, dystrybucję i przepływ wody oraz wspólnie z wazopresyną reguluje reabsorpcję wody do rdzenia nerkowego.
- W tkance łącznej pępowiny ludzkiej zapobiega zerwaniu się połączenia pomiędzy matką a płodem.