Pomiar ciśnienia krwi tętniczej jest obok pomiaru pulsu jednym z najbardziej podstawowych parametrów obrazujących aktualny stan organizmu (stan zdrowia). Wartość ciśnienia może dać bardzo wiele wskazówek dotyczących stanu zdrowia, a interpretacja pomiaru nierzadko jest istotnym składnikiem diagnostyki różnych chorób.

Ciśnienie krwi i cykl pracy serca

Podwójna wartość ciśnienia tętniczego krwi uwarunkowana jest cyklem pracy serca, w którym wyróżnia się dwie zasadnicze fazy:  skurcz oraz rozkurcz. Podczas skurczu mięśnia sercowego dochodzi do wypełnienia tętnic krwią, która napiera na ściany naczynia krwionośnego, co specjalistyczny aparat pomiarowy obrazuje w postaci wartości liczbowej – wartość tą określa się jako ciśnienie skurczowe. W późniejszej fazie cyklu pracy serca dochodzi do rozkurczu mięśnia, co skutkuje natychmiastowym spadkiem parcia krwi na ściany tętnic – fachowo określa się to jako ciśnienie rozkurczowe.

Prawidłowa i nieprawidłowa praca serca

Zarówno prawidłowa jak i nieprawidłowa praca serca nie posiada konkretnych odpowiadających sobie parametrów liczbowych, podlega bowiem ciągłym zmianom. Zmianom zarówno długookresowym takim jak podczas choroby jak i zmianom krótkookresowym wywołanym przez określony stan będący zagrożeniem dla organizmu np. stresogenna sytuacja. Ciśnienie skurczowe jest wyższe od rozkurczowego i u zdrowego, dorosłego człowieka średnio wynosi 120 mmHg. Podczas fazy spoczynku wartość ta spada do średnio 80mmHg, jednak obie te wartości zmieniają się wraz z wiekiem i należy je kontrolować.
Ciśnienie tętnicze, podobnie z resztą jak tętno, stanowi nadal przedmiot badań naukowych. U wielu osób o niskim ciśnieniu krwi nie stwierdzono niepożądanych dolegliwości, które przeszkadzałyby w codziennym funkcjonowaniu czy nawet w podjęciu aktywności fizycznej. Statystycznie przyjmuje się, że to mężczyźni mają wyższe ciśnienie niż kobiety, różnica jednak ta stopniowo wyrównuje się po przejściu menopauzy.
Utrzymanie prawidłowego ciśnienia krwi jest niezwykle ważne z punktu widzenia funkcjonowania układu krążenia, jak pokazują dane statystyczne tylko niespełna 40 proc. społeczeństwa może pochwalić się ciśnieniem w normie. U reszty populacji stwierdzono zbyt duże lub zbyt małe wartości.
W naszym kraju, jak u coraz większej liczby innych rozwiniętych cywilizacji wysokie ciśnienie jest sporym problemem, bowiem występuje ono u blisko jednej trzeciej ludności.

Urządzenia do pomiaru ciśnienia

Najbardziej znanym urządzeniem do pomiaru ciśnienia tętniczego jest aparat zwany sfigmomanometrem – przy zastosowaniu takiej metody konieczne okazuje się użycie statoskopu, który jest urządzeniem precyzyjniejszym i najczęściej dziś wypiera średniej jakości mierniki elektroniczne.