Marskość wątroby to niekontrolowany, chaotyczny rozrost tkanki łącznej prowadzący do zniszczenia struktury zrazików i naczyń krwionośnych tego narządu. Stan ten klinicznie objawia się upośledzeniem funkcji wątroby i/lub nadciśnieniem wrotnym (wzrostem ciśnienia w żyle wrotnej zbierającej krew z narządów jamy brzusznej: żołądka, jelit, trzustki i śledziony).
W Polsce z powodu marskości wątroby w ciągu roku umiera ok. 1000 osób, a liczba to cały czas rośnie.

Diagnostyka

Rozpoznanie marskości wątroby ustalane jest na podstawie wykonanych szeregu badań laboratoryjnych:

• biochemia krwi
• morfologia krwi (małopłytkowość),
  • wartości enzymów wątrobowych Alat, Aspat, GGTP,
  • zaburzenie krzepnięcia,
  • stężenie bilirubiny, amoniaku,
  • wartości globulin typu gamma,
  • wartości trójglicerydów,
• badanie ultrasonograficzne (USG) jamy brzusznej (obrazujące stan miąższu wątroby).

W przypadku podejrzenia raka wątroby dodatkowo wykonywane jest badanie histopatologiczne (mikroskopowe badanie materiału pobranego w wyniku biopsji wątroby).

Objawy

Najczęstsze objawy marskości wątroby to:

• utrata masy ciała
• osłabienie, wyczerpanie
• zaczerwienienie skóry na dłoniach, stopach (rumień dłoniowy)
• pajęczaki naczyniowe na skórze (głowa Meduzy)
• obrzmienie ślinianek przyusznych

Należy jeszcze zaznaczyć, że wielu pacjentów we wczesnym stadium choroby w ogóle nie ma objawów, choć tkanka wątrobowa jest stale niszczona.
Mogą również wystąpić:

• stany podgorączkowe
• brak apetytu
• nudności
• bóle brzucha
• świąd skóry
• zaburzenia snu
• drętwienie stóp, palców
• krwawienia z nosa
• ginekomastia (nadmierny rozrost tkanki gruczołowej)

A w późniejszej fazie choroby:

• ostre zapalenie żołądka
• niewydolność wtórna nerek
• żółtaczka
• zaburzenia miesiączkowania, zmniejszenie libido
• hypogonadyzm (niewydolność hormonalna jąder/jajników)
• obrzęki wodobrzusze
• splenomegalia (powiększenie śledziony w wyniku nadciśnienia wrotnego)
• utrata owłosienia (u mężczyzn)

Przyczyna

Najczęstszą przyczyną jest:

• przewlekły alkoholizm
• zapalenie wątroby typu B i C (wirusy WZW)

Rzadziej:

• stłuszczenie wątroby
• choroby genetyczne
• autoimmunologiczne zapalenie wątroby
• pierwotna marskość żółciowa
• toksyczne uszkodzenie wątroby (polekowe, narkotykowe, chemiczne)
• zakażenie pasożytami (np. schistosoma)
• hemochromatoza (patologiczna akumulacja żelaza)
• choroba Wilsona (patologiczna akumulacja miedzi)
• upośledzenie przechowywania glikogenu
• galaktozemia
• mukowiscydoza
• w wyniku wrodzonego lub pozapalnego zarośnięcia przewodów żółciowych.

Leczenie:

Jeśli uszkodzenie wątroby jest na zaawansowanym etapie zniszczenia, wówczas możemy zapobiegać i spowalniać dalszy postęp choroby, a także przeciwdziałać powikłaniom. W tym celu najlepiej zaopatrzyć się w ostropest plamisty, który będąc naturalną rośliną (nie lekiem), praktycznie w ogólnie nie obciąża wątroby.
Ponadto chorego obowiązuje:

• całkowity zakaz picia alkoholu
• odrzucenie wszystkich leków potencjalnie hepatotoksycznych (np. paracetamol)
• specjalna dieta wątrobowa
• ograniczenie spożywania soli (uszkodzona wątroba słabo wydala sód)
• ograniczenie spożywania białek mało wartościowych (ryzyko encefalopatii – uszkodzenie mózgu)

W dodatku, jeśli przyczyną marskości wątroby były wirusy, należy podjąć próbę ich eliminacji przy pomocy interferonu. Dalsze leczenie zależy od poziomu zaawansowania choroby. Przy zdekompensowanej marskości (prowadzącej do całkowitego dysfunkcji wątroby) podstawową formą leczenia pozostaje przeszczep wątroby, gdzie szansa na przeżycie sięga 90%.