Rozrost błony śluzowej macicy jest naturalnym procesem fizjologicznym, do którego dochodzi u każdej kobiety w wieku rozrodczym w pierwszej fazie cyklu miesiączkowego. To zjawisko jest pobudzane przez hormony – estrogeny, które przygotowują jamę macicy do potencjalnego przyjęcia zapłodnionego jajeczka. W zakresie funkcjonowania cyklicznego, przemiany te są oczywiście normalnym stanem, czasem jednak dochodzi do chorobowego rozrostu endometrium.

Fizjologia kobiecego cyklu

Układ hormonalny każdej kobiety funkcjonuje na zasadzie sprzężeń zwrotnych – dodatnich i ujemnych. W momencie gdy wzrasta stężenie jednego hormonu, zmienia się też stężenie innego. W ten sam sposób funkcjonuje układ płciowy. Taki cykl reakcji leży u podstaw każdego jajeczkowania, zapłodnienia, implantacji i późniejszego rozwoju ciąży. Wszystkie te zjawiska odbywają się w ramach fizjologicznego rytmu, kontrolowanego przez przysadkę mózgową we współpracy z jajnikami.

Siła estrogenów

Estrogeny to bardzo silne żeńskie hormony płciowe. Ich zadaniem jest przygotowanie macicy do rozpoczęcia i donoszenia ciąży. To właśnie dzięki estrogenom błona śluzowa macicy ulega rozrostowi po jej każdorazowym, comiesięcznym złuszczaniu się w trakcie trwania menstruacji. Dzięki estrogenom, naczynia krwionośne i tkanka gąbczasta odnawiają się, przygotowując zarodkowi odpowiednie warunki do rozwoju. Hormony te mają zatem ogromny wpływ na endometrium i są głównym stymulatorem jego wzrostu, regulując prawidłową budowę wnętrza jamy macicy.

Rola estrogenów w endometriozie

Przeprowadzone do tej pory badania ujawniły ścisły związek pomiędzy wysokim poziomem estrogenów a niekontrolowanym rozrostem endometrium. Proces ten jest głównym mechanizmem patologicznym w endometriozie – chorobie związanej z nadmierną ilością błony śluzowej macicy, pojawiającej się w nieprawidłowych miejscach. Towarzyszy temu wysoki poziom estrogenów. Za cykliczne wzrastanie, nadmierną wrażliwość oraz krwawienie i cykliczne złuszczanie (jak ma to miejsce podczas prawidłowego cyklu menstruacyjnego) patologicznej błony śluzowej w endometriozie, odpowiedzialne są głównie estrogeny. Teoria zbyt wysokiego poziomu tych hormonów jest jedną z wielu hipotez, tłumaczących powstawanie endometriozy we współpracy z czynnikami środowiskowymi oraz genetycznymi.